De crisis van het "vloebare goud"
Plasma, vaak ‘vloeibaar goud’ genoemd, is een stille held in de medische wereld. Het vormt de basis van levensreddende behandelingen voor talloze patiënten, zoals immuuntherapieën, stollingsfactorbehandelingen voor hemofilie en kritische zorg voor slachtoffers van brandwonden. Ondanks plasma’s cruciale rol, heerst er in Europa een ernstig tekort. Terwijl landen als Oostenrijk en Duitsland over systemen beschikken die in hun lokale behoeften voorzien, schiet het totale Europese netwerk tekort. Nederland is hier een voorbeeld van en wordt geconfronteerd met een tweeledige uitdaging: een stijgende vraag en een beperkt binnenlands aanbod. Als gevolg hiervan wordt Nederland in een kwetsbare positie gedwongen is het sterk afhankelijk van de import van plasma, waarvan het grootste deel uit de Verenigde Staten komt. Dit is niet alleen een logistieke hindernis; het vertegenwoordigt ook een ernstige volksgezondheidscrisis. De COVID-19-pandemie heeft deze kwetsbaarheid verder benadrukt doordat het ernstige gevolgen heeft gehad voor de toeleveringsketen voor plasmaproducten in Europa en de risico’s van de externe afhankelijkheid van een dergelijke cruciale hulpbron heeft blootgelegd. Om dit urgente en complexe probleem aan te pakken is meer nodig dan alleen kortetermijnoplossingen gericht op het vergroten van het aantal donoren. Een alomvattende langetermijnstrategie is essentieel om te zorgen voor een stabiele en voldoende pool van plasmadonoren, waardoor een robuustere toeleveringsketen voor op plasma gebaseerde therapieën ontstaat.
De bewustzijnskloof
Meerdere onderzoeken herkennen een gebrek aan bewustzijn over plasma donatie, en niet de schaarste aan donoren, als de echte barrière voor plasmadonatie. Simpel gezegd: mensen kunnen niet doneren als ze zich niet bewust zijn dat het nodig is. Vooral in Nederland wordt de situatie complex. Omdat slechts 2,5% van de algemene bevolking deelneemt aan bloeddonatie, is de kans klein dat je iemand tegenkomt (een familielid, vriend of collega) die jou kan informeren over het belang van plasmadonatie. En richt je niet naar het onderwijssysteem voor hulp; de huidige leerplannen bespreken dit onderwerp namelijk niet. Als gevolg hiervan ontbreken gesprekken over plasmadonatie meestal in klaslokalen, eettafels en informele koffiegesprekken, waardoor de gemeenschap grotendeels niet geïnformeerd is over het cruciale belang ervan.
The Game Changer
Om het gebrek aan bewustzijn rond plasmadonatie aan te pakken, hebben we gekozen voor een onconventionele aanpak die de traditionele volksgezondheidscampagnes overstijgt. We hebben een 'serious game' (serieus spel) ontwikkeld die specifiek gericht is op het voorlichten van kinderen en tieners over het belang van plasmadonatie. Vergeleken met ‘normale’ videogames dienen ‘serious games’ eerder als educatief hulpmiddel dan als bron van puur entertainment. Het was niet onze bedoeling om plasmadonatie te verheerlijken of de houding van jonge spelers tegenover deze donatie te beïnvloeden. In plaats daarvan wilden we hun begrip van het onderwerp vergroten.
Hoe bereikt ons spel dit? Spelers krijgen de echte verhalen van Kristen, Oliver en Jethero te zien. De primaire taak? Zorg voor voldoende plasmadonoren – en snel. Hoewel dit misschien eenvoudig klinkt, is de game ontworpen om uitdagend te zijn. De strijd die spelers ervaren is niet incidenteel maar opzettelijk en weerspiegelt de daadwerkelijke moeilijkheden waarmee ze in het echte leven te maken krijgen bij het werven van voldoende plasmadonoren. Door deze ervaring uit de eerste hand worden spelers niet alleen geconfronteerd met het Foto door Julia M Cameron belang en de uitdagingen die gepaard gaan met plasmadonatie, maar krijgen ze ook een diepere waardering voor het belang en de uitdagingen die gepaard gaan met plasmadonatie, inclusief donortekorten.
Van laboratorium tot museum
We hebben de game getest via het NEMO Science Live program, een uniek initiatief in het NEMO Science Museum in Amsterdam waarmee onderzoekers bezoekers kunnen betrekken bij wetenschappelijke experimenten. Onze opstelling bevond zich op de eerste verdieping, in een kamer met een lange tafel uitgerust met 5 tablets en koptelefoons waarmee kinderen en adolescenten van 8 tot 17 jaar het spel konden spelen. Een scherm aan de voorkant van de kamer kondigde onze activiteit aan. Hoewel sommige deelnemers vrijwillig meededen, gingen we actief de vloer rond en nodigden we kinderen en hun ouders uit om deel te nemen aan ons onderzoek. We hoopten
op minstens 470 spelers om ervoor te zorgen (Uitnodingsflyer van NEMO science Live)
dat onze resultaten solide zouden zijn. Maar Raad eens? We eindigden met 744 kinderen die het spel probeerden! Interessant genoeg strekte de aantrekkingskracht van het spel zich ook uit tot volwassenen. We hadden bijvoorbeeld een ouder echtpaar uit Engeland dat meedeed aan het spel en ons veel vragen stelde over plasmadonatie.
(Alexandra bij de ingang van de NEMO Science Live kamer)
Hoe zit het met de spelersrecensies? De feedback was gevarieerd; sommige kinderen vonden het spel geweldig, terwijl anderen het te uitdagend of te saai vonden. Ongeacht hun eerste indrukken spraken velen hun waardering uit voor de educatieve waarde van het spel. Voorlopige analyses gaan zelfs nog verder en laten zien dat het spel het kennisniveau van de kinderen en tieners over plasmadonatie aanzienlijk heeft verhoogd. En de kers op de taart? Verschillende kinderen gaven aan dat ze ooit zouden overwegen om donor te worden.
Voorbeelden van kinderen hun antwoorden:
Vervolgende stappen
Zoals ik in het begin benadrukte, is een van de belangrijkste obstakels om donor te worden eenvoudigweg een gebrek aan bewustzijn. Gezien de schaarste aan onderwijsomgevingen en mogelijkheden die aan dit onderwerp worden besteed, is het redelijk om te vermoeden dat dit gebrek aan bewustzijn systemische oorzaken heeft. Onze eerste bevindingen suggereren dat serious games zouden kunnen dienen als goede instrumenten om dit systemische probleem te bestrijden, waardoor het begrip en de kennis over het belang van plasmadonatie effectief zou toenemen bij de spelers. Bovendien hebben deze spellen in plaatsen als musea het potentieel om meer te doen dan alleen individuen te onderwijzen; ze kunnen ook betekenisvolle gesprekken tussen ouders en kinderen over het onderwerp op gang brengen – gesprekken die anders misschien niet hadden plaatsgevonden. We moeten ons gedachten verbreden en een langetermijnvisie hanteren als het gaat om het bedenken van strategieën die zorgen voor een voldoende donorpool en een stevige plasmatoeleveringsketen.
Comments